Quartz of automaat? De verschillen nader bekeken

Quartz of automaat? Wat is het verschil? Wat voor horloge uurwerken heb je? Wat is de charme van elk type? Allemaal legitieme vragen over het belangrijkste onderdeel in het horloge namelijk het uurwerk of calibre.

Horloges zijn ontstaan rond 1500 als hulpmiddel bij het navigeren op zee. Het eerste echte polshorloge was van de hand van Patek Philippe, primair voor vrouwen. De bekende Cartier maakte vervolgens in opdracht een polshorloge voor mannen. Dit werd een groot succes omdat militairen, tijdens de eerste wereldoorlog, het veel makkelijker vonden om de tijd af te lezen van een polshorloge dan van een zakhorloge. Vanaf die tijd werd een horloge ook door mannen een veel gedragen attribuut.

Horloge zijn van oorsprong altijd mechanisch aangedreven, sinds de jaren 70 is hier quartz aangedreven bijgekomen en later natuurlijk digitaal.

Handopwind

Het handopwind mechanisme zegt het al: Het horloge moet periodiek met de hand worden opgewonden, de manier waarop horloges in de begintijd werkte. Erg mooi principe om te zien dat het strak draaien van de veer het horloge in werking zet. Alleen vergeet niet om het horloge op tijd op te winden.

Horloges met opwind mechanisme worden nog steeds gemaakt. Een horloge wat nu nog verkocht wordt is de Seagull 1963: een remake van het horloge voor het Chinese leger. Leverbaar met een doorzichtige achterkant zodat je van dichtbij het handopwind mechanisme in werking kan zien.

Automaat

Een automaat heeft een zelfopwind mechanisme. Dit betekent dat het horloge wordt opgewonden door bewegingen van de pols. Dit mechanisme werd bedacht in 1923 en verfijnd in de jaren 50 door horlogemerk Eterna. Dit principe is sindsdien niet meer veranderd. Een rotor in het horloge zet de polsbewegingen om in opdraaien van de veer.

Als je een automaat niet draagt houdt het horloge op een gegeven moment op met “lopen”: er is namelijk geen beweging waarmee hij zich zelf kan opwinden. Sommige horloges geven zelfs aan hoelang er nog zonder beweging goed de tijd aangegeven kan worden: de zogeheten power reserve indicator.

Je kan ook een watchwinder aanschaffen. Door simulatie van polsbeweging voorziet een watchwinder het automatische horloge van energie waardoor het zal blijven functioneren.

Voor velen representeert een automaat het echte horloge. De bekende merken zoals Rolex en Omega maken (bijna) alleen automaten of zelfopwindende horloges. Door de complexiteit van de horloges (veel meer verschillende onderdelen dan een quartz horloge) zijn ze vaak een stuk prijziger in aanschaf, maar behouden ze wel hun waarde in vergelijking tot een quartz horloges.

Quartz horloges

Quartz horloges maken gebruik van quartz kristallen. Omdat quartz kristallen altijd trillen op eenzelfde frequentie kan je hiermee zeer precies de tijd weer te geven. Aangezien de frequentie van quartz horloges overal in ons universum gelijk is, zijn quartz horloges enorm precies en een stuk nauwkeuriger dan mechanische horloges. Een quartz horloge wordt aangedreven door een batterij die om 2 a 3 jaar vervangen moet worden.

De ontwikkeling van quartz horloges in de jaren 70 betekende voor veel mechanische uurwerk fabrikanten het einde. Dit omdat een quartz uurwerk vele malen goedkoper in aanschaf en productie is dan een mechanisch uurwerk. Er bestaat zelfs van de Omega Speedmaster een quartz aangedreven versie.

De meeste mode en fashion horloges zijn quartz aangedreven. Ook digitale horloges lopen op quartz technologie, maar geven de tijd aan via een digitale display.

Verschillen tussen quartz en automaat

• De secondewijzer bij een automaat loopt vloeiend rond, terwijl deze bij een quartz horloge elke keer verspringt. Dit is een absoulte win voor een automaat!
• Een quartz horloge vraagt om de 2 a 3 jaar om een nieuwe batterij, een automaat blijft gewoon werken zolang er beweging is. Periodiek onderhoud van een automaat (zoals bij een auto) is wel gewenst omdat het toch een mechanisch systeem blijft met veel kleine onderdelen.
• Een quartz horloge loopt zeer nauwkeurig, terwijl een automaat over een langere periode een paar minuten/seconden kan afwijken. Maar dat is voor veel horloge fanaten ook de charme.
• Een automaat is vaak een stuk duurder in aanschaf dan een quartz horloge. Toch zijn er al automatische horloges te vinden rond de 150 euro.
• Een goede automaat behoudt beter zijn aanschafwaarde dan een quartz horloge (massa productie versus vakmanschap).

Quartz aangedreven varianten

• Citizen Eco drive – Simpel gezegd wordt dit horloge aandreven door licht. Een kleine zonnecel achter de horlogeplaat vangt elke lichtbron op en zet deze om in energie die de quartz aandrijft.
• Seiko Kinetic – Door beweging wordt energie opgewekt. Deze wordt opgeslagen en drijft de quartz weer aan.
• Meca-Quartz – Het bijzondere aan dit type chronograaf uurwerk is dat het een combinatie is van quartz en mechanisch. Het mechanische deel is hierbij de seconden wijzer behorende bij de chronograaf. Deze loopt bijna vergelijkbaar vloeiend als een automaat. Met dit uurwerk heb je de precisie van een quartz met het “gevoel” van een mechanisch horloge. Er zijn steeds meer horloges die dit uurwerk gebruiken.